Tanımı
*Peyzajın genel anlamına bakılacak olursa; manzara veya görünüm anlamına
gelmektedir. Peyzaj kavramı çeşitli meslek gruplarının ilgi alanına girer. Bu meslek grupları
tarım, orman, mimarlıklar, kent ve bölge planlanmacılığı, coğrafya, güzel sanatlar gibi ilgili
meslek dallarıdır.
*Peyzaj, bir noktadan bakıldığında görüş çerçevesi içine girebilen doğal ve kültürel
varlıkların bir arada meydana getirdikleri görünüştür.
*Peyzaj, çevre içinde yer alan çeşitli karakterdeki doğal ve kültürel elemanların bir
arada meydana getirdikleri görünüştür.
*Peyzaj, yeryüzünde ormanın, tarım alanının, yerleşim alanının kapsadığı görünümdür.
*Peyzaj, gerek bireysel, gerekse toplum olarak insan ve doğa arasındaki karşılıklı etki
sonucunda gelişen ve değişme gösteren bir kavramdır.
Amacı
Peyzajın yapılmasıyla, çevrenin süs bitkileriyle bezenmesinin ötesinde gerçek bir
gereksinim olduğu herkes tarafından kabul edilmiştir. Kentsel ve kırsal alanlarda, doğal
peyzaj alanlarının, güzellik ve niteliğini koruyarak sürekliliğini sağlamak, insanlar için
kültürel, işlevsel ve estetik yaşama ortamı yaratılması amaçlanmaktadır. Peyzaj planlama,
insanlar için en iyi arazi kullanım yollarının bulunmasına ve oluşturulmasına yardımcı
olmaktadır.
Peyzaj planlaması sonucu gerçekleştirilecek olan yaşama ortamı; bir amaca hizmet
etmeli, bir işlevi (yararı) olmalı, bunun yanı sıra estetik ve ekonomik olmalıdır.
Peyzajın Sınıfları
Peyzaj çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Genel olarak peyzajın doğal ve kültürel
olmak üzere iki çeşidi vardır.
1) Doğal Peyzaj
Doğada kendiliğinden varolan obje ve özellikler ile doğal hayatın oluşturduğu bir
sentezdir.
2) Kültürel Peyzaj
Doğadaki varlıkların veya objelerin insan eliyle değişmiş, oluşturulmuş ve
hareketlenmiş olduğu yerler kültürel peyzajı oluşturur. Kültürel peyzaj da ortaya konulan
kullanım durumuna göre isimlendirilir. Bunlar;
a)Kırsal Peyzaj
Tarım alanları, meyve-sebze bahçeleri, hayvancılık ve çiçekçilik işletmeleri, sulama
tesisleri bu peyzaj sınıfı içine girer. İnsan hayatına çok iyi uyum sağlamış, sakin huzur
sağlayan ve oyalayıcı bir yapıya sahiptir. Doğanın diğer varlıkları ile bir bütünlük yaratır.
b)Kentsel Peyzaj
Kentlerde nüfus artışı ve yoğun yapılaşma sonucu oluşan kitle, blok ve taş yığınlarının
çevresi ile birlikte yarattığı bir peyzajdır. Kentsel peyzajın sürekliliği insanın doğayla olan
ilişkisini keser. Kentsel peyzaj da insanı doğaya yakınlaştıran unsurlar olarak bağımsız ev
bahçelerini, site bahçelerini, gezi yerlerini, meydanları, bulvarları, mezarlık gibi alanları
görmekteyiz.
c)Endüstri Peyzajı
Gelişmiş ülkelerde sanayi tesislerinin, maden ocaklarının, endüstriyel diğer
mekânların peyzajıdır. Burada oluşan çirkin görüntüleri kapatmak, çevre ve hava kirliliğini
azaltmak için yapılan çalışmalardır.
d)Yol Peyzajı
Özellikle geniş karayollarının yapımı sırasında bozulan veya tahrip edilen doğal
peyzajın yeniden düzenlenmesi amacıyla yapılmaktadır.
e)Orman Peyzajı
Ormancılıkla ilgili faaliyetler sonucu doğmuş olan peyzaj tipidir.
f)Turistik Peyzaj
Turistik yerler, tatil köyleri, sahil siteleri, kent dışı sportif tesisler ve alanlar, sağlıkla
ilgili tesisler ve kür yerleri, arkeolojik sanat eserleri ve çevrelerinin düzenlenmesi sonucu
ortaya çıkan peyzaj tipidir.